2 lutego obchodzony jest Światowy Dzień Mokradeł. Chociaż od dawien dawna ludzie zbierali na bagnach jagody, grzyby i zioła lecznicze, bagna często uważano za bezwartościowe pustkowia – na mokrych terenach nie można uprawiać warzyw, wypasać zwierząt ani budować domów. Mało tego, ludziom wydawało się, że mokradła są pełne niebezpieczeństw: można utknąć, utonąć, spotkać węża lub żmiję albo zostać zaatakowanym przez natrętne, krwiożercze owady. Bagna stały się użyteczne dopiero po ich osuszeniu i przystosowaniu do rolnictwa lub wydobycia torfu. Jednak dziś naukowcy nie mają wątpliwości, że bagna są niezbędne zarówno dla przyrody, jak i człowieka, i na całym świecie podejmuje się ogromne wysiłki, aby je odtworzyć i chronić.

„Wartość mokradeł jest nie do oszacowania – mają one kluczowe znaczenie w łagodzeniu skutków zmian klimatycznych, likwidowaniu powodzi, przywracaniu i ochronie różnorodności biologicznej. Obecnie jednak sytuacja wygląda nie najlepiej – na Litwie prawie dwie trzecie bagien są osuszone lub dotknięte w inny sposób. Aby chronić bagna i mokradła, bardzo ważna jest całkowita rezygnacja z wszelkich produktów torfowych na rzecz alternatywnych substancji” – mówi Gabija Tamulaitytė, ekspert ds. ochrony środowiska w Bałtyckim Forum Środowiskowym. 

Niewiele osób wie, że bagna działają jak naturalna ochrona przed zanieczyszczeniem i zmianami klimatycznymi. Bagna pochłaniają i kumulują CO² z atmosfery w większym stopniu niż jakikolwiek inny ekosystem na świecie. Ze względu na wysoki poziom wody opadłe, martwe części roślin nie ulegają całkowitemu rozkładowi i zaczynają gromadzić się, tworząc torf. Takie rośliny jak np. kminek przystosowane są do rośnięcia w wilgotnych miejscach, dorastają do 12 cm rocznie, a pod koniec wegetacji dolna część rośliny obumiera i opada na dno bagna. Zatem utworzenie się 1 metra torfu trwa nieraz  . Po osuszeniu bagien i rozpoczęciu wydobycia torfu lub prowadzenia działalności gospodarczej na tych terenach do atmosfery uwalniane są ogromne ilości skumulowanego węgla, co w znaczący sposób przyczynia się do negatywnego oddziaływanie na klimat. Po odtworzeniu bagien i mokradeł, przywróceniu ich reżimu hydrologicznego i roślinności bagna zaczynają ponownie kumulować CO².  

Co nie mniej ważne, bagna oczyszczają wodę i regulują jej poziom – pełnią funkcję naturalnych gąbek: podczas ulewnych opadów pochłaniają nadmiar wody, chroniąc w ten sposób przed powodziami, a później łatwo ją oddają i łagodzą skutki suszy. Tworzą również warunki mikroklimatyczne pomagające złagodzić efekty fal upałów. Ten naturalny sposób kontroli powodziowej jest szczególnie ważny, ponieważ zmiany klimatyczne zwiększają częstotliwość ekstremalnych zjawisk naturalnych.  

Chroniąc i odtwarzając bagna, przyczyniamy się także do ochrony różnorodności biologicznej, która utrzymuje równowagę ekologiczną planety i bezpośrednio wpływa na dobrostan nas wszystkich. Bagna i mokradła są domem dla roślin i zwierząt, które nie mogą żyć gdzie indziej. Po osuszeniu bagien wiele rzadkich gatunków w Europie okazało się na progu wyginięcia – bekas dubelt, podróżniczek, kropiatka, traszka grzebieniasta, kumak nizinny i inne. Możemy je uratować w jedyny sposób – zachowując i odtwarzając mokradła i ich właściwości charakterystyczne.

„Zapraszamy wszystkich do świętowania 2 lutego Dnia Mokradeł i rozpowszechniania wiedzy o znaczeniu bagien na naszej planecie – odwiedźmy w weekend pobliskie bagno, napijmy się herbaty z wiązówki błotnej lub wierzbówki wąskolistnej i dowiedzmy się czegoś nowego o bagnach. Świętujmy Dzień Mokradeł, aby przypomnieć, że chroniąc te wyjątkowe obszary przyrodnicze, chronimy także naszą przyszłość” – zaprasza G. Tamulaitytė, ekspert ds. ochrony środowiska w Bałtyckim Forum Środowiskowym.